Zmęczenie, wyczerpanie, drażliwość, nietypowe pobudzenie, problemy z nawiązywaniem relacji czy... zaburzenia psychiczne. Na to wszystko jest narażone Twoje dziecko jeżeli zbyt wiele czasu spędza przed komputerem, tabletem czy smartfonem.

W języku angielskim powstał termin "screening time" na określenie spędzania czasu używając komputera, tabletu czy smartfona. Choć w języku polskim nie mamy jeszcze takiego skrótu, to nie da się ukryć, że także i nasze dzieci spędzają coraz więcej czasu używając elektronicznych gadżetów. Mózgi dzieci są o wiele bardziej wrażliwe na używanie elektronicznych sprzętów, niż większości z nas może się wydawać. I niestety – zamiana oglądania bajek w telewizji na czas spędzony przy komputerze czy smartfonie (choćby i na grach edukacyjnych), wydaje się gorszym rozwiązaniem niż mogliśmy przypuszczać.

Jak szkodliwie działa spędzanie czasu przed ekranami komputerów, smartfonów i tabletów? Oto najistotniejsze fakty*:

1. Zaburzenia związane ze snem

Ekrany emitują światło imitujące światło dzienne, dlatego może zaburzać wydzielanie melatoniny. Zaledwie kilka minut takiej stymulacji może opóźnić uwalnianie melatoniny na kilka godzin i zakłócić zegar biologiczny, wpłynąć na równowagę hormonalną. O tym jak ważny jest sen dla zdrowia pisaliśmy niejednokrotnie (tym bardziej dla rozwijającego się organizmu dziecka), dlatego nie należy w godzinach wieczornych / nocnych pozwalać dziecku na używanie elektroniki.
Przeprowadzona także badania (co prawda na zwierzętach), w których okazało się, że nie tylko używanie, ale także przebywanie w pobliżu ekranów (także podczas snu) emitujących światło zwiększa ryzyko depresji i występowania problemów z nauką.**

2. Znieczulenie układu "nagrody" w mózgu

Wiele dzieci popada w uzależnienie od gier. Zaangażowanie w taką rozrywkę powoduje tak wiele zmian w mózgu, że naukowcy porównują je do zmian jakie zachodzą przy.... zażywaniu kokainy (porównując skany mózgu). Ciągle pobudzany "układ nagrody" w mózgu, staje się mniej wrażliwy i z czasem dziecko potrzebuje coraz więcej bodźców, coraz więcej stymulacji, aby poczuć ten sam poziom zadowolenia, tudzież "frajdy" co kiedyś. Dopamina wydzielana obficie podczas grania i stymulująca ów układ nagrody, odkrywa także kluczową rolę w koncentracji i motywacji – także zmiana zakresu wrażliwości na nią będzie mieć swoje konsekwencje także w innych dziedzinach (np nauce).

3. Podnosi poziom stresu i przeciąża układ sensoryczny

Naukowcy twierdzą, że to brak umiejętności skupienia, uwagi odpowiada za agresywne zachowanie i wybuchowość. Przesiadywanie przed ekranem komputera wydaje się wyczerpywać zapasy dziecka, wyczerpuje rezerwy psychiczne, zatem nie trudno potem o agresywne zachowanie u niego. Ponadto wydzielające się hormony stresu, jak kortyzol, także nie pozostają bez wpływu na zdrowie, samopoczucie i zachowanie dziecka.

4. Pochłania większość czasu dziecka

Dzieci spędzają coraz mniej czasu na podwórku, co jak wiemy jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka. Szczególnie kontakt z naturą wpływa błogo na zdrowie – obniża stres, zmniejsza agresję. Podwórkowe zabawy wymagają także koordynacji, wyobraźni, uwagi, kontaktu z rówieśnikami – tego nie da nam żadna aplikacja czy gra.


Bardzo łatwo jest włączyć komputer, internet, gdzie jest mnóstwo gier stymulujących dziecko. Wszystko jest gotowe, podane, wystarczy kliknąć i już dziecko jest w innym świecie. Tym samym od małego "hodujemy" osobnika, który nauczony jest dostawać wszystko gotowe pod nos, bez wysiłku – od jedzenia po rozrywki. Czy tego chcemy dla naszych dzieci?

Pamiętajmy też, że nawet godzinne kazanie o wyższości zabawy na podwórku nad grą na tablecie nic nie da jeśli dziecko widzi nas non stop z telefonem czy tabletem w ręku, bądź przed komputerem. Dzieci uczą się przede wszystkim przez obserwację, dajmy im zatem dobry przykład. Wyjdzie to także i nam na zdrowie.

* www.psychologytoday.com
** http://hub.jhu.edu
fot. Anissa Thompson / freeimages.com