Sztuka konwersacji wydaje się dziś zapomnianą umiejętnością, a przecież w ogromnym stopniu na nasze kontakty z otoczeniem ma umiejętność słuchania. Przykładów dobrych słuchaczy niestety nie ma zbyt wiele – nawet historia daje nam przykłady świetnych mówców, nie wspominając słowem o wyśmienitych słuchaczach. Także programy telewizyjne – czy to publicystyczne czy śniadaniowe – to istny antywzór umiejętności słuchania, gdyż najczęściej, i prowadzący program, i goście przerywają sobie nawzajem, nie słuchają swoich argumentów, ignorują pytania. Na co dzień umiejętność słuchania jest niezbędna i w pracy, i na gruncie towarzyskim, i w relacjach partnerskich czy z dziećmi. Pytanie brzmi: jak być dobrym słuchaczem?

Słuchaj całym ciałem

Bywa, że mowa ciała lepiej zdradza nasze znudzenie rozmówcą, niż mogłoby się to wydawać. Błądzenie wzrokiem po suficie jest oczywistym sygnałem braku zainteresowania, nadmierne, pełne niecierpliwości ruchy nóg mogą rozproszyć  naszego rozmówcę. Natomiast o słuchaniu i zainteresowaniu sprawą świadczy lekkie przechylenie głowy, patrzenie na rozmówcę, potakiwanie.

Umieć nie przerywać

Ciężko jest słuchać nie przerywając – zwłaszcza gdy niezgadzamy się z rozmówcą, albo gdy po prostu mamy taki temperament. Jednakże, można w sobie wyrobić umiejętność słuchania bez przerywania. Gdy przerywamy osobie, która mówi, to pomijając już fakt, że jest to zwyczajnie niegrzeczne, - wybijamy ją z rytmu, z myśli i później trudniej wrócić na właściwy tor wypowiedzi. Szczególnie kobiety mają to do siebie, że w trakcie mówienia zmieniają temat, kończą opowiadając o czymś innym, niż zaczęły. Warto zatem poczekać do końca opowieści i dopytać to, co nas interesuje, bądź powtórzyć nawet część zdania upewniając się, że dobrze zrozumieliśmy to, co rozmówca chciał nam powiedzieć (szczególnie przydatne w czasie kłótni).

Wujek Dobra Rada

Jeżeli rozmówca nie pyta ciebie o radę, bądź ostrożny w ich dawaniu. Rada, nawet najlepsza, może się wydawać dobrym rozwiązaniem dla ciebie, ale nie koniecznie dla drugiej osoby. Może za to skutecznie zniechęcić rozmówcę do dalszej rozmowy. Szczególnie, jeżeli jest to młoda osoba – w rozmowach nastolatków z rodzicami bardzo ważne jest powstrzymywanie się wręcz przed nadmiernym udzielaniem dobrych rad. To tylko zniechęci nastolatka do rozmów w przyszłości i sprawi, że zamknie się on w sobie z wielkim poczuciem niezrozumienia. Także zamiast dawać dobre rady – pytaj o uczucia, emocje, zachowania związane z tematem. Jeżeli już nie możesz się powstrzymać, to zapytaj rozmówcę, czy chciałby usłyszeć twoją radę. Pamiętaj jednak, że jest to jedynie twój punkt widzenia, twoja perspektywa.

Wdzięczność za zaufanie

Rozmowa jest czymś naturalnym, codziennie odbywamy ich wiele. Jednakże w przypadku rozmów na poważne tematy, wymagających otworzenia się, przemyślenia czy przełamania wewnętrznych zahamowań, warto okazać wdzięczność rozmówcy za to, że obdarzył nas zaufaniem. Gdy ktoś mówi o rzeczach trudnych, wstydliwych, ciężkich, gdy zwierza się z kłopotliwych sytuacji, albo takich które przedstawiają go w kiepskim świetle – zawsze potem ma obawy czy nie powiedział za dużo. Warto wtedy okazać wdzięczność i zapewnić rozmówcę, że nadal mamy takie samo dobre zdanie o nim. Jeżeli rozmowa ma charakter poufny, pamiętaj by zachować tajemnicę dla siebie.

Umiejętność prawdziwego słuchania otwiera wiele dróg i wiele serc – można by powiedzieć i nie będzie to przesadą. Ten kto potrafi dobrze słuchać, zwykle jest lubiany w towarzystwie, ponieważ okazuje swoje zainteresowanie innym. Prawdziwy słuchacz ma wielu sprzymierzeńców.

Na koniec mała anegdota, którą opisuje Alan Loy McGinnis w książce „Sztuka przyjaźni”:

Pewna kobieta została zaproszona na posiłek do polityka Williama E. Gladstone'a, angielskiego męża stanu, a następnego dnia – do jego przeciwnika Benjamina Disraeli. Zapytana o wrażenia ze spotkania z dwoma tak znanymi osobistościami powiedziała:”Po kolacji u Pana Gladstone'a sądziłam, że jest on najinteligentniejszym człowiekiem w Anglii. Lecz po kolacji z Panem Disraeli, doszłam do wniosku, że to ja jestem najinteligentniejszą kobietą w tym kraju”.

Ta historia najlepiej pokazuje, jakie wrażenie może wywrzeć na drugiej osobie umiejętność prawdziwego słuchania.

fot. Katarzyna Malinowska/ Galeria Wellnessday.eu

Komentarz eksperta

Mateusz Grygiel, psycholog:

Jak słusznie zauważa Autorka umiejętność mówienia, jakkolwiek bardzo ważna, jest faworyzowana w naszej kulturze. Czemu tak się dzieje można by spekulować, lecz istotniejszą sprawą jest rozwój naszych umiejętności aktywnego słuchania. W moim osobistym odczuciu a także praktyce zawodowej słuchanie drugiego człowieka, będąc w nim w pełnym kontakcie, jest podstawą dobrej, czasem nawet leczącej relacji zarówno z dorosłymi jak i z dziećmi.

Jak taki kontakt osiągnąć? Jak aktywnie słuchać? Poza technikami przedstawionymi przez Autorkę ważne jest emocjonalne nastawienie na rozmówcę, próba wczucia się w jego przeżycia nie tylko będące przedmiotem treści opowiadanej historii, ale i te, które dzieją się aktualnie – tu i teraz, podczas samego mówienia.

Równie ważne jest także wsłuchanie się w siebie samego podczas rozmowy z drugim człowiekiem i także dzielenie się z nim naszymi emocjami. Mówca czuje się wówczas nie tylko słuchany, ale wie, że jego słowa docierają do naszego serca i są dla nas ważne. Jeśli natomiast rozmowa ma zaraz przerodzić się w kłótnię i wymianę argumentów to wówczas najlepiej jest przypomnieć sobie słowa Fryderyka Perlsa „Ty to Ty, Ja to Ja” i zaakceptować, że ktoś może po prostu myśleć inaczej.

A co ze słuchaczem? Jak się okazuje, dla wielu osób aktywne słuchanie również pozwala na zwiększenie zaufania do rozmówcy, wyciągnięcie różnych wniosków dla siebie a także ułatwia nam sięgnięcie po pomoc, gdy sami będziemy potrzebowali rozmowy. Warto zatem słuchać.